Theo tin Tòa Thánh, tại Ankara, Thứ Năm, ngày 27 tháng 11 năm 2025, trong buổi gặp gỡ chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ, Dức Leo XIV đã có bài diễn văn cảm kích như sau, dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh:
Kính thưa Tổng thống,
Kính thưa các Cơ quan Chính quyền,
Quý vị Ngoại giao đoàn,
Thưa Quý Bà và Quý Ông,
Tôi Xin chân thành cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu của Quý vị! Tôi rất hân hạnh được bắt đầu các chuyến Tông du của Triều Giáo hoàng của tôi bằng chuyến viếng thăm đất nước của quý vị, bởi vì vùng đất này gắn liền mật thiết với nguồn gốc Kitô giáo, và hôm nay, nó mời gọi con cháu Abraham và toàn thể nhân loại đến với một tình huynh đệ biết nhìn nhận và trân trọng sự khác biệt.
Vẻ đẹp thiên nhiên của đất nước quý vị thôi thúc chúng ta bảo vệ công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Hơn nữa, sự phong phú về văn hóa, nghệ thuật và tinh thần của những nơi quý vị sinh sống nhắc nhở chúng ta rằng khi các thế hệ, truyền thống và tư tưởng khác nhau gặp gỡ, những nền văn minh vĩ đại được hình thành, nơi sự phát triển và trí tuệ được kết nối thành một khối thống nhất. Một mặt, đúng là lịch sử nhân loại đã trải qua hàng thế kỷ xung đột, và thế giới xung quanh chúng ta vẫn còn bất ổn bởi những tham vọng và lựa chọn chà đạp lên công lý và hòa bình. Đồng thời, khi đối diện với những thách thức, việc là một dân tộc với quá khứ vĩ đại như vậy vừa là một món quà vừa là một trách nhiệm.
Hình ảnh cây cầu bắc qua eo biển Dardanelles, được chọn làm biểu tượng cho chuyến đi của tôi, đã thể hiện một cách hùng hồn vai trò đặc biệt của đất nước quý vị. Quý vị có một vị trí quan trọng trong cả hiện tại và tương lai của Địa Trung Hải, và của toàn thế giới, trên hết là nhờ việc trân trọng sự đa dạng nội tại của mình. Ngay cả trước khi nối liền Châu Á với Châu Âu, Đông với Tây, cây cầu này đã kết nối Thổ Nhĩ Kỳ với chính nó. Nó kết nối các vùng miền khác nhau của đất nước, biến nó từ bên trong thành một “ngã tư của những cảm xúc”. Trong trường hợp như vậy, sự đồng nhất sẽ là một sự nghèo nàn. Thật vậy, một xã hội chỉ sống động khi có sự đa dạng, bởi điều làm nên một xã hội dân sự chính là những cây cầu kết nối người dân với nhau. Tuy nhiên, ngày nay, các cộng đồng nhân loại đang ngày càng bị phân cực và chia rẽ bởi những lập trường cực đoan làm họ tan rã.
Tôi xin cam đoan với quý vị rằng những người Kitô hữu mong muốn đóng góp tích cực vào sự thống nhất của đất nước quý vị. Họ là, và cảm thấy mình là một phần của, bản sắc Thổ Nhĩ Kỳ, vốn được Thánh Gioan XXIII rất kính trọng, người mà quý vị nhớ đến với tư cách là “Giáo hoàng Thổ Nhĩ Kỳ” vì tình bạn sâu sắc luôn gắn kết ngài với nhân dân quý vị. Ngài là Quản trị viên của Giáo phận Latinh tại Istanbul và Đại diện Tông tòa tại Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp từ năm 1935 đến năm 1945, và đã làm việc không mệt mỏi để đảm bảo rằng người Công Giáo không tự loại mình khỏi sự phát triển liên tục của nước Cộng hòa mới của các bạn. Trong những năm đó, ngài đã viết rằng tại Quốc gia này, “chúng ta, những người Công Giáo Latinh ở Istanbul, và những người Công Giáo thuộc các nghi lễ khác, Armenia, Hy Lạp, Chaldean, Syria, v.v., là một thiểu số khiêm tốn sống trên bề mặt của một thế giới rộng lớn mà chúng ta chỉ tiếp xúc hạn chế. Chúng ta muốn phân biệt mình với những người không tuyên xưng đức tin của chúng ta: anh em Chính thống giáo, Tin lành, Do Thái giáo, Hồi giáo, tín đồ và không tín đồ của các tôn giáo khác... Dường như hợp lý khi mỗi người nên lo việc riêng của mình, gia đình hoặc truyền thống quốc gia, giữ mình trong vòng tròn hạn hẹp của cộng đồng của riêng mình... Anh chị em thân mến, các con thân mến, tôi phải nói với anh chị em rằng dưới ánh sáng của Tin Mừng và các nguyên tắc Công Giáo, đây là một luận lý học sai lầm.”[1] Kể từ đó, chắc chắn đã có những bước tiến lớn trong Giáo hội và trong xã hội của quý vị, nhưng những lời đó vẫn còn vang vọng mạnh mẽ trong thời đại chúng ta, và tiếp tục truyền cảm hứng cho một lối suy nghĩ mang tính Tin Mừng và chân thực hơn, mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô gọi là “văn hóa gặp gỡ”.
Thật vậy, ngay từ trung tâm Địa Trung Hải, Vị Tiền Nhiệm đáng kính của tôi đã phản đối “việc hoàn cầu hóa sự thờ ơ”, bằng cách mời gọi chúng ta cảm nhận nỗi đau của người khác và lắng nghe tiếng kêu của người nghèo và của trái đất. Do đó, ngài khuyến khích chúng ta hành động từ bi, phản ánh hình ảnh của một Thiên Chúa nhân từ và thương xót, “chậm giận và giàu tình thương” (Tv 103:8). Hình ảnh cây cầu vĩ đại của quý vị cũng hữu ích theo nghĩa này, bởi vì Thiên Chúa, khi mặc khải chính mình, đã thiết lập một cây cầu nối liền trời và đất. Người làm như vậy để trái tim chúng ta có thể thay đổi, trở nên giống Người. Đó là một cây cầu treo khổng lồ, gần như thách thức các định luật vật lý. Tương tự như vậy, bên cạnh những khía cạnh riêng tư và thân mật, tình yêu cũng có một chiều kích hữu hình và công khai.
Hơn nữa, công lý và lòng thương xót thách thức não trạng “quyền lực là đúng”, và dám yêu cầu lòng trắc ẩn và tình liên đới được xem là tiêu chuẩn đích thực cho sự phát triển. Vì lý do này, trong một xã hội như ở Türkiye, nơi tôn giáo đóng một vai trò rõ ràng, điều cần thiết là phải tôn trọng phẩm giá và tự do của tất cả con cái Chúa, cả nam và nữ, đồng bào và người nước ngoài, nghèo và giàu. Tất cả chúng ta đều là con cái của Thiên Chúa, và điều này có những hàm ý cá nhân, xã hội và chính trị. Những ai có tấm lòng vâng phục thánh ý Thiên Chúa luôn thúc đẩy lợi ích chung và sự tôn trọng tất cả mọi người. Ngày nay, đây là một thách thức lớn, cần phải định hình lại các chính sách địa phương và quan hệ quốc tế, đặc biệt là trước những phát triển kỹ thuật có thể làm trầm trọng thêm bất công thay vì giúp khắc phục nó. Ngay cả trí tuệ nhân tạo cũng chỉ đơn giản là tái tạo những sở thích của chính chúng ta và đẩy nhanh các quá trình mà, khi xem xét kỹ hơn, không phải là công việc của máy móc, mà là của chính nhân loại. Vì vậy, chúng ta hãy cùng nhau thay đổi quỹ đạo phát triển và sửa chữa những tổn hại đã gây ra cho sự thống nhất của gia đình nhân loại.
Thưa quý vị, tôi vừa đề cập đến gia đình nhân loại. Phép ẩn dụ này mời gọi chúng ta thiết lập một mối liên hệ – một lần nữa, một cây cầu – giữa vận mệnh chung của chúng ta và những trải nghiệm của mỗi cá nhân. Thật vậy, đối với mỗi người chúng ta, gia đình là hạt nhân đầu tiên của đời sống xã hội, nơi chúng ta học được rằng nếu không có “người khác” thì sẽ không có “tôi”. Hơn bất kỳ quốc gia nào khác, gia đình vẫn giữ được tầm quan trọng to lớn trong văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ, và không thiếu những sáng kiến ủng hộ vị trí trung tâm của nó. Thật vậy, những thái độ thiết yếu cho sự chung sống dân sự, cùng với sự nhạy cảm ban đầu và nền tảng đối với lợi ích chung, được hình thành chính trong gia đình. Tất nhiên, mỗi gia đình cũng có thể khép kín, nuôi dưỡng sự thù địch, hoặc ngăn cản một số thành viên thể hiện bản thân đến mức cản trở sự phát triển tài năng của họ. Tuy nhiên, con người không thể có được nhiều cơ hội hay hạnh phúc hơn từ một nền văn hóa cá nhân chủ nghĩa, cũng như không thể có được hạnh phúc bằng cách coi thường hôn nhân hay né tránh sự cởi mở với cuộc sống.
Hơn nữa, nền kinh tế tiêu dùng lại lừa dối ở chỗ sự cô đơn trở thành một công việc kinh doanh. Chúng ta nên đáp lại điều này bằng một nền văn hóa trân trọng tình cảm và sự kết nối bản vị. Bởi vì chỉ khi ở bên nhau, chúng ta mới có thể trở thành chính mình. Chỉ thông qua tình yêu, đời sống nội tâm của chúng ta mới trở nên sâu sắc và bản sắc của chúng ta mới trở nên mạnh mẽ. Những ai coi thường những mối quan hệ cơ bản của con người, và không học cách chịu đựng ngay cả những hạn chế và sự mong manh của chúng, sẽ dễ dàng trở nên cố chấp và không có khả năng tương tác với thế giới phức tạp của chúng ta. Đồng thời, chính trong đời sống gia đình, giá trị của tình yêu vợ chồng và sự đóng góp của phụ nữ được thể hiện một cách rất đặc biệt. Đặc biệt, thông qua việc học tập và tham gia tích cực vào đời sống nghề nghiệp, văn hóa và chính trị, phụ nữ ngày càng đóng góp nhiều hơn cho đất nước và ảnh hưởng tích cực của đất nước trên trường quốc tế. Vì vậy, chúng ta cần trân trọng những sáng kiến quan trọng trong lĩnh vực này, những sáng kiến hỗ trợ gia đình và sự đóng góp của phụ nữ cho sự phát triển toàn diện của đời sống xã hội.
Thưa Tổng thống, cầu mong Thổ Nhĩ Kỳ là nguồn ổn định và xích lại gần nhau giữa các dân tộc, hướng tới một nền hòa bình công bằng và lâu dài. Chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ của bốn vị Giáo hoàng – Đức Phaolô VI năm 1967, Đức Gioan Phaolô II năm 1979, Đức Bênêđictô XVI năm 2006 và Đức Phanxicô năm 2014 – cho thấy Tòa Thánh không chỉ duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ mà còn mong muốn hợp tác xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn với sự đóng góp của quốc gia này, một cầu nối giữa Đông và Tây, giữa Á và Âu, và là ngã tư của các nền văn hóa và tôn giáo. Chuyến thăm đặc biệt của tôi, nhân dịp kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nicaea, cho chúng ta thấy về sự gặp gỡ và đối thoại, cũng như việc tám Công đồng chung đầu tiên được tổ chức trên vùng đất Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay.
Ngày nay, hơn bao giờ hết, chúng ta cần những người sẽ thúc đẩy đối thoại và thực hành nó với ý chí kiên định và quyết tâm kiên nhẫn. Sau thảm kịch của hai cuộc chiến tranh thế giới, chứng kiến sự hình thành của các tổ chức quốc tế lớn, chúng ta hiện đang trải qua một giai đoạn được đánh dấu bằng mức độ xung đột gia tăng trên phạm vi toàn cầu, được thúc đẩy bởi các chiến lược kinh tế và sức mạnh quân sự đang thịnh hành. Điều này đang tạo điều kiện cho điều được Đức Giáo Hoàng Phanxicô gọi là "một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba được tiến hành từng phần". Chúng ta tuyệt đối không được nhượng bộ! Tương lai của nhân loại đang bị đe dọa. Năng lượng và tài nguyên bị hấp thụ bởi động lực hủy diệt này đang bị chuyển hướng khỏi những thách thức thực sự mà gia đình nhân loại đáng lẽ phải cùng nhau đối diện ngày nay, đó là hòa bình, cuộc chiến chống đói nghèo, y tế và giáo dục, và bảo vệ tạo vật.
Tòa Thánh, chỉ bằng sức mạnh tinh thần và đạo đức của mình, mong muốn hợp tác với tất cả các quốc gia đặt sự phát triển toàn diện của mỗi người lên hàng đầu. Vậy chúng ta hãy cùng nhau bước đi trong chân lý và tình bạn, khiêm nhường tin tưởng vào sự giúp đỡ của Chúa.
Cảm ơn quý vị.
________________________
[1] Angelo G. Roncalli (Gioan XXIII), La predicazione a Istanbul. Omelie, discorsi e note pastorali (1935-1944), Olschki, Firenze 1993, 367-368.