Lễ Khai Mạc Năm Thánh Truyền Giáo tại nhà thờ chính tòa Xuân Lộc
Bài giảng của Đức Cha Phaolô Nguyễn Minh Nhật ngày 27-12-2003
Anh chị em thân mến,
Giáng Sinh được coi là một ngày Đại lễ không chỉ riêng đối với người Kitô hữu nhưng còn là một ngày vui chung của toàn thế giới. Đặc biệt năm nay mùa Giáng sinh lại là thời điểm khai mạc Năm Thánh Truyền Giáo của Giáo Hội Việt Nam ghi nhớ 470 năm Tin Mừng được rao giảng tại quê hương đất nước chúng ta. Trong bầu khí tưng bừng hân hoan này giáo phận chúng ta chọn ngày 27 tháng 12 là ngày hiệp thông với các giáo phận khác trên tòan quốc để bước vào năm hồng ân bằng cuộc khai mạc Năm Thánh Truyền Giáo trọng thể tại nhà thờ Chính Tòa. Cử hành biến cố này chúng ta được thôi thúc để tiếp nối di sản Đức Tin của tổ tiên và khơi dậy ý thức và lòng nhiệt thành loan báo Tin Mừng trong mọi thành phần dân Chúa.
Trước hết chúng ta vui mừng vì Tin Mừng được rao giảng trên quê hương chúng ta đã 470 năm. Trong bộ Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục được soạn thảo dưới triều vua Minh Mạng đã viết : vào tháng 3 năm Nguyên Hoà thứ nhất (tức là năm 1533) đời vua Lê Trang Tông có người Tây Dương tên Inhatio đến truyền đạo Gia-tô ở làng Ninh Cường và Quần Anh huyện Nam Chân và làng Trà Lũ thuộc huyện Giao Thuỷ tức thuộc giáo phận Bùi Chu ngày nay.
Vì thế nhiều nhà sử học Công giáo Việt Nam đã chọn năm 1533 như là thời điểm khởi đầu cho đạo Chúa có mặt tại Việt Nam.
Trong một ít phút chúng ta không thể nói hết về một lịch sử dài anh dũng và kiên cường trong Đức Tin và thấm đẫm máu đào của nhiều thế hệ cha ông và của các vị thừa sai. Sử gia Tertulianô ngày xưa khi nhìn lại những năm trời Giáo Hội bị bách hại và những cuộc trở lại đạo hàng loạt sau đó ông đã phải viết lên những lời rất đáng cho chúng ta suy nghĩ như thế này: "Máu của những vị tử đạo là những hạt giống làm nảy sinh ra những người Kitô hữu khác"
Từ hạt giống Tin Mừng được các thừa sai nước ngoài gieo vãi ban đầu và đặc biệt từ thời nhà Hậu Lê vào thế kỷ thứ 16 qua 300 năm bách hại đã có hằng trăm ngàn chứng nhân anh dũng gieo vãi hạt giống nước Trời bằng chính máu thắm của mình trong số này 117 vị đã được Giáo Hội tôn phong lên bậc hiển Thánh ngày 19 tháng 06 năm 1988 và cách đây mấy năm vị tử đạo đầu tiên là Anrê Phú Yên đã được phong chân phước.
Chính nhờ những dòng máu thắm này tưới gội mà chúng ta mới được như ngày hôm nay. Ngay tại phần đất tông đồ của giáo phận Xuân Lộc vẫn còn ghi dấu một vụ tàn sát thảm khốc tại Bà Rịa vào ngày 7-1-1862. Những người lính đã đốt trại giam Ngục Dinh làm cho số người có đạo bị chết cháy lên đến 288 người chính tại chỗ đó ngày nay là nhà mồ các vị tử đạo nơi an táng các Ngài vẫn còn một tấm bia trên có khắc những dòng chữ như sau:
Ba trăm bổn đạo xác nằm đây.
Những trông sống lại hưởng phúc đầy.
Vì Chúa tù lao dư ba tháng.
Cam lòng chịu cháy chết chỗ này.
Lập mộ cùng táng chung một huyệt.
Giáo nhân coi đó nhớ hằng ngày.
Vì vậy chúng ta phải tạ ơn Chúa khi nhìn lại lịch sử Giáo hội Việt Nam trước muôn vàn khó khăn thử thách vẫn một lòng kiên trung trong đức tin vững bền trong đức cậy và hiệp thông trong đức ái. Đồng thời chúng ta cũng phải biết ơn các bậc tiền nhân, vì chính nhờ các Ngài mà hạt giống Đức tin đã nảy mầm và lớn lên trong chúng ta.
Ngày nay Giáo Hội Việt nam đã trưởng thành và đang là một mùa lúa chín vàng trên khắp quê hương với hơn 6 triệu tín hữu Công giáo gồm đủ mọi dân tộc. Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2002 đã có: 2.027 giáo xứ thuộc 25 giáo phận với 39 giám mục 4.708 linh mục triều 429 linh mục dòng 1.651 nam tu 10.346 nữ tu 1.221 chủng sinh và 53.000 giáo lý viên.
Sự trưởng thành của Giáo hội Việt Nam được xác định không phải chỉ hệ tại nơi việc tổ chức giáo hội qua những con số linh mục tu sĩ giáo dân các nhóm Công giáo Tiến hành và các cơ sở bác ái, nhưng dựa vào chính lòng đạo đức sâu xa của người tín hữu. Dù trong lúc được bình an hay bị thử thách, tấm lòng với Giáo Hội vẫn làm thành dây hiệp thông trọn vẹn trong mọi thành phần Dân Chúa.
Khi các tín hữu gia tăng các giáo phận mới được thành lập. Năm 1670 chỉ có hai giáo phận Đàng Trong và Đàng Ngòai. Gần 300 năm sau vào năm 1965 giáo phận Xuân Lộc được tách ra từ giáo phận Sàigòn, với số giáo dân là 164.144 người, có 157 linh mục. Cho đến hôm nay cuối năm 2003, số giáo dân giáo phận chúng ta lên đến 975.033 người với 335 linh mục, 1933 tu sĩ nam nữ.
Mười năm sau khi thành lập theo vận nước chúng ta bước vào một thời kỳ mới càng thêm tin tưởng vào quyền năng và ân sủng của Chúa, càng ý thức hơn về sứ mạng của mình. Biến cố năm 1975, với việc thống nhất đất nước đồng thời cũng thống nhất Giáo hội Việt Nam. Các Giám mục Việt Nam đã dắt đòan Dân vào một đường hướng mục vụ mới : “sống Phúc Âm giữa lòng Dân tộc”.
Thư chung 1980 có viết “Là Hội Thánh trong lòng dân tộc Việt Nam chúng ta quyết tâm gắn bó với vận mạng quê hương noi theo truyền thống dân tộc hoà mình vào cuộc sống hiện tại của đất nước. .. Quê hương này là nơi chúng ta được Thiên Chúa mời gọi để sống làm con của Người đất nước này là lòng mẹ cưu mang chúng ta trong quá trình thực hiện ơn gọi làm con Thiên Chúa dân tộc này là cộng đồng mà Chúa trao cho chúng ta để phục vụ...”
Trong thư mục vụ năm 2003 và đặc biệt Năm Thánh Truyền Giáo này, các Đức Giám Mục đã định hướng loan báo tin mừng trên quê hương đất nước Việt Nam là chọn lựa tích cực nhất mà các thành phần dân Chúa phải dấn thân. Vì thế, chúng ta phải tích cực cầu nguyện cho việc truyền giáo “xin chủ ruộng sai thợ đến gặt lúa của Người”, và đặc biệt phải nêu gương về đời sống hiệp nhất yêu thương. Không có lời rao giảng nào có sức thuyết phục bằng sự hiệp nhất yêu thương trong gia đình, xóm làng, trong giáo xứ như lời Chúa phán :” Chính nơi điều này mà mọi người sẽ biết anh em là môn đệ của Thầy : là anh em yêu thương nhau” (Ga 13,35)
Ngày nay Giáo hội vẫn phải đương đầu với những thách đố của thời đại, như những phong trào tục hóa, những khó khăn vì thiếu nhân sự vì gặp những thử thách, chối từ. Tuy nhiên nói như thế không có nghĩa là tương lai hoàn toàn mù mịt. Vào thời nào cũng có những thách đố và hứa hẹn. Chúng ta tin tưởng rằng Chúa thánh thần sẽ viết lên những trang sử mới, kể cả lúc Ngài cầm trong tay những ngòi bút cùn là thân phận chúng ta.
Anh chị em thân mến,
Nhìn lại lịch sử dân tộc, người tín hữu Việt Nam sẽ cảm nghiệm được tình thương của Chúa ghi ơn công đức của Giáo Hội, của các vị thừa sai, của các thế hệ cha ông. Từ đó chúng ta có một quyết tâm loan báo Tin Mừng như khi mở Năm Thánh Truyền giáo, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã nhấn mạnh năm nay sẽ là năm lên đường của cả Hội Thánh Việt nam”
Tiếp lời Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, trong thông điệp Khởi đầu thiên niên kỷ mới, là mời gọi tất cả chúng ta cùng “ra khơi với Đức Giêsu Kitô” để thả lưới và bắt được nhiều “cá người” cho Thiên Chúa (số 51-52). Trong Năm Thánh Truyền Giáo này, cả giáo phận chúng ta sẽ không đứng yên, không chỉ hô khẩu hiệu, lập phong trào hay chê bai than trách, hoặc cầu an hưởng thụ theo cách sống của con người thời nay. Nhưng sẵn sàng chấp nhận những gian lao vất vả trong cuộc sống đạo và truyền đạo để làm cho Giáo Hội và quê hương Việt Nam mỗi ngày thêm phát triển, tràn đầy tình thương và sự sống của chính Thiên Chúa. Amen
Bài giảng của Đức Cha Phaolô Nguyễn Minh Nhật ngày 27-12-2003
Anh chị em thân mến,
Giáng Sinh được coi là một ngày Đại lễ không chỉ riêng đối với người Kitô hữu nhưng còn là một ngày vui chung của toàn thế giới. Đặc biệt năm nay mùa Giáng sinh lại là thời điểm khai mạc Năm Thánh Truyền Giáo của Giáo Hội Việt Nam ghi nhớ 470 năm Tin Mừng được rao giảng tại quê hương đất nước chúng ta. Trong bầu khí tưng bừng hân hoan này giáo phận chúng ta chọn ngày 27 tháng 12 là ngày hiệp thông với các giáo phận khác trên tòan quốc để bước vào năm hồng ân bằng cuộc khai mạc Năm Thánh Truyền Giáo trọng thể tại nhà thờ Chính Tòa. Cử hành biến cố này chúng ta được thôi thúc để tiếp nối di sản Đức Tin của tổ tiên và khơi dậy ý thức và lòng nhiệt thành loan báo Tin Mừng trong mọi thành phần dân Chúa.
Trước hết chúng ta vui mừng vì Tin Mừng được rao giảng trên quê hương chúng ta đã 470 năm. Trong bộ Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục được soạn thảo dưới triều vua Minh Mạng đã viết : vào tháng 3 năm Nguyên Hoà thứ nhất (tức là năm 1533) đời vua Lê Trang Tông có người Tây Dương tên Inhatio đến truyền đạo Gia-tô ở làng Ninh Cường và Quần Anh huyện Nam Chân và làng Trà Lũ thuộc huyện Giao Thuỷ tức thuộc giáo phận Bùi Chu ngày nay.
Vì thế nhiều nhà sử học Công giáo Việt Nam đã chọn năm 1533 như là thời điểm khởi đầu cho đạo Chúa có mặt tại Việt Nam.
Trong một ít phút chúng ta không thể nói hết về một lịch sử dài anh dũng và kiên cường trong Đức Tin và thấm đẫm máu đào của nhiều thế hệ cha ông và của các vị thừa sai. Sử gia Tertulianô ngày xưa khi nhìn lại những năm trời Giáo Hội bị bách hại và những cuộc trở lại đạo hàng loạt sau đó ông đã phải viết lên những lời rất đáng cho chúng ta suy nghĩ như thế này: "Máu của những vị tử đạo là những hạt giống làm nảy sinh ra những người Kitô hữu khác"
Từ hạt giống Tin Mừng được các thừa sai nước ngoài gieo vãi ban đầu và đặc biệt từ thời nhà Hậu Lê vào thế kỷ thứ 16 qua 300 năm bách hại đã có hằng trăm ngàn chứng nhân anh dũng gieo vãi hạt giống nước Trời bằng chính máu thắm của mình trong số này 117 vị đã được Giáo Hội tôn phong lên bậc hiển Thánh ngày 19 tháng 06 năm 1988 và cách đây mấy năm vị tử đạo đầu tiên là Anrê Phú Yên đã được phong chân phước.
Chính nhờ những dòng máu thắm này tưới gội mà chúng ta mới được như ngày hôm nay. Ngay tại phần đất tông đồ của giáo phận Xuân Lộc vẫn còn ghi dấu một vụ tàn sát thảm khốc tại Bà Rịa vào ngày 7-1-1862. Những người lính đã đốt trại giam Ngục Dinh làm cho số người có đạo bị chết cháy lên đến 288 người chính tại chỗ đó ngày nay là nhà mồ các vị tử đạo nơi an táng các Ngài vẫn còn một tấm bia trên có khắc những dòng chữ như sau:
Ba trăm bổn đạo xác nằm đây.
Những trông sống lại hưởng phúc đầy.
Vì Chúa tù lao dư ba tháng.
Cam lòng chịu cháy chết chỗ này.
Lập mộ cùng táng chung một huyệt.
Giáo nhân coi đó nhớ hằng ngày.
Vì vậy chúng ta phải tạ ơn Chúa khi nhìn lại lịch sử Giáo hội Việt Nam trước muôn vàn khó khăn thử thách vẫn một lòng kiên trung trong đức tin vững bền trong đức cậy và hiệp thông trong đức ái. Đồng thời chúng ta cũng phải biết ơn các bậc tiền nhân, vì chính nhờ các Ngài mà hạt giống Đức tin đã nảy mầm và lớn lên trong chúng ta.
Ngày nay Giáo Hội Việt nam đã trưởng thành và đang là một mùa lúa chín vàng trên khắp quê hương với hơn 6 triệu tín hữu Công giáo gồm đủ mọi dân tộc. Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2002 đã có: 2.027 giáo xứ thuộc 25 giáo phận với 39 giám mục 4.708 linh mục triều 429 linh mục dòng 1.651 nam tu 10.346 nữ tu 1.221 chủng sinh và 53.000 giáo lý viên.
Sự trưởng thành của Giáo hội Việt Nam được xác định không phải chỉ hệ tại nơi việc tổ chức giáo hội qua những con số linh mục tu sĩ giáo dân các nhóm Công giáo Tiến hành và các cơ sở bác ái, nhưng dựa vào chính lòng đạo đức sâu xa của người tín hữu. Dù trong lúc được bình an hay bị thử thách, tấm lòng với Giáo Hội vẫn làm thành dây hiệp thông trọn vẹn trong mọi thành phần Dân Chúa.
Khi các tín hữu gia tăng các giáo phận mới được thành lập. Năm 1670 chỉ có hai giáo phận Đàng Trong và Đàng Ngòai. Gần 300 năm sau vào năm 1965 giáo phận Xuân Lộc được tách ra từ giáo phận Sàigòn, với số giáo dân là 164.144 người, có 157 linh mục. Cho đến hôm nay cuối năm 2003, số giáo dân giáo phận chúng ta lên đến 975.033 người với 335 linh mục, 1933 tu sĩ nam nữ.
Mười năm sau khi thành lập theo vận nước chúng ta bước vào một thời kỳ mới càng thêm tin tưởng vào quyền năng và ân sủng của Chúa, càng ý thức hơn về sứ mạng của mình. Biến cố năm 1975, với việc thống nhất đất nước đồng thời cũng thống nhất Giáo hội Việt Nam. Các Giám mục Việt Nam đã dắt đòan Dân vào một đường hướng mục vụ mới : “sống Phúc Âm giữa lòng Dân tộc”.
Thư chung 1980 có viết “Là Hội Thánh trong lòng dân tộc Việt Nam chúng ta quyết tâm gắn bó với vận mạng quê hương noi theo truyền thống dân tộc hoà mình vào cuộc sống hiện tại của đất nước. .. Quê hương này là nơi chúng ta được Thiên Chúa mời gọi để sống làm con của Người đất nước này là lòng mẹ cưu mang chúng ta trong quá trình thực hiện ơn gọi làm con Thiên Chúa dân tộc này là cộng đồng mà Chúa trao cho chúng ta để phục vụ...”
Trong thư mục vụ năm 2003 và đặc biệt Năm Thánh Truyền Giáo này, các Đức Giám Mục đã định hướng loan báo tin mừng trên quê hương đất nước Việt Nam là chọn lựa tích cực nhất mà các thành phần dân Chúa phải dấn thân. Vì thế, chúng ta phải tích cực cầu nguyện cho việc truyền giáo “xin chủ ruộng sai thợ đến gặt lúa của Người”, và đặc biệt phải nêu gương về đời sống hiệp nhất yêu thương. Không có lời rao giảng nào có sức thuyết phục bằng sự hiệp nhất yêu thương trong gia đình, xóm làng, trong giáo xứ như lời Chúa phán :” Chính nơi điều này mà mọi người sẽ biết anh em là môn đệ của Thầy : là anh em yêu thương nhau” (Ga 13,35)
Ngày nay Giáo hội vẫn phải đương đầu với những thách đố của thời đại, như những phong trào tục hóa, những khó khăn vì thiếu nhân sự vì gặp những thử thách, chối từ. Tuy nhiên nói như thế không có nghĩa là tương lai hoàn toàn mù mịt. Vào thời nào cũng có những thách đố và hứa hẹn. Chúng ta tin tưởng rằng Chúa thánh thần sẽ viết lên những trang sử mới, kể cả lúc Ngài cầm trong tay những ngòi bút cùn là thân phận chúng ta.
Anh chị em thân mến,
Nhìn lại lịch sử dân tộc, người tín hữu Việt Nam sẽ cảm nghiệm được tình thương của Chúa ghi ơn công đức của Giáo Hội, của các vị thừa sai, của các thế hệ cha ông. Từ đó chúng ta có một quyết tâm loan báo Tin Mừng như khi mở Năm Thánh Truyền giáo, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã nhấn mạnh năm nay sẽ là năm lên đường của cả Hội Thánh Việt nam”
Tiếp lời Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, trong thông điệp Khởi đầu thiên niên kỷ mới, là mời gọi tất cả chúng ta cùng “ra khơi với Đức Giêsu Kitô” để thả lưới và bắt được nhiều “cá người” cho Thiên Chúa (số 51-52). Trong Năm Thánh Truyền Giáo này, cả giáo phận chúng ta sẽ không đứng yên, không chỉ hô khẩu hiệu, lập phong trào hay chê bai than trách, hoặc cầu an hưởng thụ theo cách sống của con người thời nay. Nhưng sẵn sàng chấp nhận những gian lao vất vả trong cuộc sống đạo và truyền đạo để làm cho Giáo Hội và quê hương Việt Nam mỗi ngày thêm phát triển, tràn đầy tình thương và sự sống của chính Thiên Chúa. Amen